Biblioteka szkolna poleca Rodzicom

Skuteczne sposoby zachęcania dzieci i młodzieży

do czytania

 

„Czytanie to najpiękniejsza zabawa

jaką sobie ludzkość wymyśliła”

Wisława Szymborska

 

 

Co możesz zrobić, żeby Twoje dziecko należało do tych nielicznych

– czytających?

 

          Czytanie pobudza wyobraźnię, ćwiczy pamięć, wzbogaca słownictwo oraz wiedzę o świecie, rozwija umiejętność poprawnego i pięknego wysławiania się, rozwija wrażliwość, a także pozytywnie wpływa na rozwój intelektualny i emocjonalny dziecka oraz wzmacnia jego poczucie własnej wartości. Jak więc przekonać maluchy do czytania i jak nauczyć je tego nawyku?

Niektórzy rodzice uważają, że to przedszkole, a potem szkoła są od tego, żeby nauczyć dzieci czytania i pisania. Wiele dzieci rozpoczynając edukację nie potrafi jeszcze składać słów czy całych zdań, ale też niestety nie wykazuje zainteresowania nauką. Rodzice zastanawiają się, dlaczego tak jest i co zrobić, żeby w przyszłości zachęcić swoje pociechy do czytania.Niestety odpowiedź na to pytanie może być zaskakująca, bo często to sami rodzice są winni zaniedbując ten etapu rozwoju, gdy brzdąc jest otwarty na wszystko, co go otacza i chłonie wiedzę jak gąbka oraz chętnie przejmuje różne nawyki od dorosłych, którzy go otaczają. Tymczasem, jak pokazują statystyki, obecnie ponad 60 procent dorosłych Polaków nie tylko nie czyta książek, ale także nie ma ani jednej książki w swoim domu. Nawyk czytania natomiast powinno się kształtować już we wczesnym dzieciństwie. Maluch, w którego domu nie ma książek, nie wyrobi w sobie naturalnej potrzeby sięgania po lekturę. Dzieci uczą się poprzez naśladowanie, dlatego jeśli w domu nie widzą swoich rodziców z książką, zapewne i sam nie zaczną czytać.

1. Od kiedy zacząć czytać dziecku?

Wszyscy specjaliści zgodnie przyznają, że czytać dziecku należy jak najwcześniej - najlepiej od urodzenia. Kiedy niemowlę jeszcze nie potrafi siedzieć, możemy czytać mu po prostu różne historie przy łóżeczku - wybierajmy literaturę piękną, klasykę dla dzieci, np. wspaniałą serię książeczek z bajkami, wierszykami i opowieściami z naszego dzieciństwa.

          Gdy maluch zaczyna już siadać, rozpoczyna się prawdziwa przygoda, bo można wtedy pokazywać mu obrazki, a także dawać mu książeczkę do rąk - jest to bardzo istotne, by maluch oswoił się z tym przedmiotem, jakim jest książka. Na tym etapie przydadzą się najpierw tzw. książeczki kontrastowe (dla niemowląt od 3 miesiąca) oraz książki obrazkowe. Dziecko powinno zacząć od krótkich form, żeby zobaczy, że słowa mogą opisać to, co znajduje się na obrazkach. Samodzielne określanie ich także jest jak najbardziej pożądane, rozwijają bowiem zdolności obserwacji oraz przyczyniają się do poszerzania słownika dziecka.

2. Czytanie na dobranoc.

Jeśli w trakcie dnia nie znajdziemy czasu na czytanie albo maluch nie wykazuje zainteresowania książeczkami (ważne, by dziecka do niczego nie zmuszać, bo wtedy zniechęcimy go zamiast zachęcić), wtedy najlepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie stałego rytuału czytania przed snem. Dziecko nie tylko może się wtedy wyciszyć, łatwiej mu zasnąć, ale i uspokaja się. Czytanie przed snem porządkuje też rytm dnia, jest także wyraźnym sygnałem, że kończymy dzień. Na dobranoc najlepiej wybierać lektury spokojniejsze, łagodniejsze i w treści, i oprawie graficznej.

3. Wspólne spędzanie czasu

Warto pamiętać, że w czytaniu razem z dzieckiem chodzi nie tylko o kolejną "zaliczoną" lekturę, ale o wspólnie spędzony czas, budowanie więzi i zaufania pomiędzy rodzicem i dzieckiem, bliskość, a także umożliwienie zadawania pytań ze strony malucha i rozmowy na ważne tematy. Dobrze dobrane książki pomagają w rozwijaniu słownictwa, wiedzy i nauczaniu konkretnych wartości. Szczególnie jest to przydatne i istotne na dalszym etapie rozwoju dziecka, gdy odpowiednio dobrane lektury pozwalają nam na rozmowy z kilkulatkiem o trudnych sprawach (tj. choroby, emocje, rozstania, pójście do przedszkola itd.). Jeśli rodzicom ciężko wykroić w ciągu dnia chwilę na spokojną lekturę, można wprowadzić „czas na książkę”. Niechby to było i pół godziny, ale spędzone na wspólnym czytaniu. Oczywiście, gdy dziecko jest młodsze, czytać muszą mu rodzice. Jeśli wprowadzicie zwyczaj głośnego czytania, to nawet starsze dziecko z chęcią posłucha, niech to będzie taka mała rodzinna tradycja.

4. Od deski do deski? Nie!

Nie zmuszajmy dziecka, aby czytało książkę w całości. Pamiętajmy, że dzieci także mają swój gust i książka może je nudzić lub się nie podobać. Jeśli dziecko nie jest zainteresowane daną książką, odłóż ją. Pozwól odstawić nieskończoną na półkę. Motywuj do samodzielnego czytania: przygotuj karteczki z „zadaniami”. Jeśli dziecko ją przeczyta i zadanie wykona (np. Ten, kto podskoczy 3 razy i zawoła „hura” dostanie cukierka), będzie na niego czekała niespodzianka. To motywuje do czytania ze zrozumieniem.

Jeśli dziecko zaczyna czytać, pozwól, żeby czytało Tobie i nigdy nie okazuj zniecierpliwienia. Nie poprawiaj, nie koryguj. Bądź cierpliwym słuchaczem – przyniesie to znacznie lepsze efekty niż bycie „nauczycielem”.

5. Wybierz odpowiednio.

To co podobało się rodzicom, nie musi podobać się dzieciom. To bardzo ważna zasada. W doborze literatury idźmy z duchem czasu, to, że mamie podobała się „Ania z Zielonego Wzgórza”, nie znaczy, że córka także się nią zachwyci. Wręcz przeciwnie, może wybierze fantastykę lub inny rodzaj książek. Nie krytykujmy dziecięcych wyborów i gustów.

Książka musi być stosowna do wieku. Dla najmłodszych z grubymi kartkami oraz z kolorowymi ilustracjami. Najbardziej opornego przedszkolaka zaciekawi książka z „okienkami” pod którymi coś się kryje. Młodzież szuka często powieści fantastyczno – przygodowych. Dobór książki powinien uwzględniać też zainteresowania dziecka. Niech książka pojawia się także wtedy, gdy szukacie odpowiedzi na jakieś pytanie, np. „jak duże były dinozaury?”

6. Nie tylko książki

Ale czytanie to nie tylko książki - można również czytać czasopisma, komiksy, albumy. Nie zapominajmy też o książce czytanej, o wszelkich formach audiobooków czy słuchowiskach. Warto także sięgnąć po gry, puzzle i różne łamigłówki z literkami - dzięki zabawie dziecko szybko pozna alfabet i samo zacznie chcieć czytać. Często dzieci nie chcą czytać, bo wydaje się im, że lektura jest zbyt długa, za dużo tekstu, za mało ilustracji. Tu z pomocą przychodzą komiksy. Warto wspomnieć, że współcześnie komiks to również kopalnia wiedzy. Można znaleźć komiksy nie tylko czysto rozrywkowe, ale i historyczne czy pogłębiające wiedzę przyrodniczą. Wybór lektur jest przeogromny.

7. Gdzie znaleźć książkę.

Odwiedźcie bibliotekę. Niech książkę pomoże wybrać bibliotekarz, taka książka będzie na pewno bardziej interesująca. Idźcie na zakupy. Odwiedźcie dużą księgarnię z założeniem: każdy kupuje jakąś książkę dla siebie. Podyskutuj z dzieckiem o tym, co chce wybrać i dlaczego. Opowiedz o swoim wyborze. Domowa biblioteczka. Powinna być w każdym domu, ważne, aby znalazły się w niej książki dla dzieci i dla rodziców. Oczywiście powinna być różna tematyka, aby każdy znalazł coś dla siebie.

Możliwości zdobycia książek równie dużo - pożyczajmy albo przyjmujmy i oddajmy swoje, już przeczytane i "wyczytane" książki znajomym, sąsiadom czy kuzynom.